Có thể nói năm 2020 đã đi qua hơn quá nửa, và căn bệnh dịch thế kỷ Covid-19 vẫn cho thấy không có dấu hiệu dừng lại. Toàn cầu hóa bị vỡ vụn, các nền kinh tế bị cô lập. Dòng tiền đầu tư bị tắc nghẽn nên tăng trưởng kinh tế giảm mạnh. Điều đáng ngại là dòng tiền đầu tư đang chuyển hướng đổ vào kênh đầu cơ. Điều này rất nguy hiểm vì nó dễ tạo nên hiện tượng bong bóng đầu cơ. Mà khi căng quá thì nó nổ và lúc đó có thể kinh tế thế giới lại rơi vào khủng hoảng tiếp cho dù có hết Covid-19.
Như ta biết, đầu tư nó mang ý nghĩa là dùng tiền tạo ra giá trị gia tăng cho xã hội. Còn đầu cơ thì lại khác, nó không tạo ra giá trị gia tăng mà chỉ đơn giản chỉ là mua hàng tạo khan hiếm rồi bán ra để kiếm lời mà thôi. Nếu dòng tiền của xã hội đổ vào đầu tư nhiều thì nó tạo ra phát triển, còn đổ vào đầu cơ quá nhiều thì nó không hề tạo ra sự phát triển cho xã hội mà chỉ tạo ra hiện tượng bong bóng đầu cơ mà thôi.
Vậy bong bóng đầu cơ là gì? Đó là hiện tượng một loại tài sản nào đó bị đẩy giá lên cao đến mức phi lý. Giá đó là ảo và tất nhiên nó không phải giá bền vững, bởi vì nó vượt quá xa so với nhu cầu thực tế. Chính vì thế mà giá của nó có thể rơi tự do bất kỳ lúc nào. Đổ tiền vào nó là một canh bạc, đó là một rủi ro lớn. Nhưng bù lại nó sinh lời rất nhanh vì thế nó thu hút rất mạnh lòng tham con người. Và làm cho người ta sẽ lao vào đó như con thiêu thân. Có thể ví bong bóng đầu cơ như một một thỏi nam châm hút nguồn tiền đầu tư chuyển hướng đổ vào đây và lúc đó xã hội sẽ bị mất đi nguồn lực phát triển. Mà đổ tiền vào càng nhiều thì giá nó càng tăng càng nhanh và càng vượt quá xa với giá đúng của loại tài sản đó.
Nguyên nhân của bong bóng đầu cơ được giải thích bởi lý "thuyết về kẻ ngốc hơn". Lý thuyết này được lý giải như sau. Dựa vào tâm lý chủ quan thái quá, anh thứ nhất sẵn sàng bỏ tiền ra mua một món hàng được định giá cao hơn thực tế (tức kẻ ngốc đầu tiên), với hy vọng bán cho anh thứ nhì với giá cao hơn để kiếm lời. Đến lượt anh thứ nhì, cũng với tâm lý lạc quan thái quá nên anh ta chấp nhận mua món hàng đó với giá cao từ anh nguốc thứ nhất( tức anh ngốc thứ nhì ngốc hơn anh thứ nhất) và bán cho người thứ ba kiếm lời. Và cứ thế lại sinh ra anh ngốc thứ 3, rồi anh ngốc thứ tư rồi đến anh ngốc thứ “n”. Cho đến khi giá bị đẩy quá cao đến phi lý, đến lượt người thứ “n+1” nhận ra là nó quá rủi ro và quyết định không mua nó từ anh ngốc thứ “n”. Và thế là giá món hàng này rơi tự do về giá trị vốn có ban đầu của nó. Thế là anh ngốc thứ “n” mất trắng tiền đầu cơ. Như vậy thời điểm kẻ ngốc nhận ra sự ngốc nghếch là lúc đó bong bóng đầu cơ nổ.
Thực ra anh ngốc trong định nghĩa ấy có thể là một doanh nghiệp chứ không hẳn là cá nhân. Mà như ta trong xã hội, một doanh nghiệp vay tiền để đầu cơ là chuyện bình thường. Ông A nợ ông B, ông B nợ ông C, ông C nợ ông D vv… nói chung, cả xã hội là những mối quan hệ vay nợ có tính dây chuyền rất phức tạp. Giả sử như ông A là anh ngốc thứ “n” đã mất trắng tiền đầu cơ thì kết quả ông B, ông C, ông D cũng không có khả năng thu hồi nợ. Như vậy ông A phá sản thì kéo theo đó là hàng loạt con nợ khác phá sản và từ đó nó tạo ra khủng hoảng xã hội. Năm 1929, Mỹ bể bong bóng chứng khoán tạo ra đại khủng hoảng. Năm 2007, Việt Nam bể bong bóng chứng khoán, và năm 2008 Việt Nam lại bể bong bóng bất động sản.
Hiện nay, CoVid-19 đang gây ra một tâm lý đầu cơ vàng trên toàn thế giới. Cuộc khủng hoảng vì Covid-19 chỉ mới là khởi điểm. Thực tế những ngày gần đây cho thấy, bong bóng đầu cơ vàng đang hình thành và nếu không có cách nào kết thúc sớm, bong bóng sẽ bị thổi căng và phát nổ. Đó là điều đáng lo ngại.
Như ta biết, CoVid-19 làm cho các nền kinh tế trì trệ. Hều hết các chính phủ đều tung tiền cứu lấy đà suy giảm kinh tế. Chính vì thế lượng cung các đồng ngoại tệ mạnh như USD, EURO, Bản Anh, Yen Nhật đều tăng lên, kéo theo tâm lý sợ ngoại tệ mất giá nên hiện nay người ta cảm giác các đồng ngoại trệ mạnh không còn là nơi trú ẩn an toàn nên người ta tìm đến vàng. Từ đó nhu cầu vàng thế giới tăng cao làm nên cơn sốt giá vàng như hiện nay.
CoVid-19 làm cho sản xuất thương mại và dịch vụ đều bị đóng băng, tiền đầu tư vào hầu hết các lĩnh vực này đều không sinh lời nên người ta quay qua hướng đồng tiền vào việc đầu cơ vàng như là một sự cứu cánh. Với tình trạng vàng ngày càng khan hiếm, người ta chỉ cần dùng tiền mua vàng giữ một thời gian rồi bán ra để kiếm lời. Rõ ràng đầu cơ vàng vừa nhanh vừa đơn giản dễ sinh lời nên chính nó đã hút mạnh dòng tiền đầu tư chuyển hướng sang là vậy.
Mâu thuẫn giữ Mỹ và Trung Cộng đang leo thang khiến người ta lo ngại đồng USD bị suy yếu. Nhưng nếu bán USD mua EURO, Bản Anh hay Yen Nhật thì cũng không làm người an tâm, vì những đồng ngoại tệ kia cũng làm người ta lo ngại bị lạm phát. Thế là họ lại đổ tiền mua vàng. Điều này lại gây thêm nhu cầu vàng trên thế giới bị đẩy lên cao hơn nữa.
Như vậy có 3 nguyên nhân làm người ta đổ xô làm đầu cơ vàng kiếm lời, và 2 trong 3 lý do đó nó có nguyên nhân từ CoVid-19. Và điều đáng nói là cả 3 nguyên nhân cùng hội tụ vào cùng thời điểm. Vậy nên, có thể nói giá vàng thế giới sẽ còn tăng mạnh những ngày sắp tới. Nếu không thể sớm kiểm soát Covid-19 thì những hậu quả kinh tế phát sinh từ nó thật sự khó lường. Hy vọng, thế giới sớm có vaccine.
-Đỗ Ngà-
Tham khảo:
https://vnexpress.net/gia-vang-the-gioi-len-cao-nhat-moi-thoi-dai-4136599.html
https://vietnamfinance.vn/no-khong-lo-va-bong-bong-tai-chinh-de-doa-the-gioi-hau-covid-19-20180504224241515.htm
